सरकारका तीन कोष : कर्मचारीलाई पेन्सन कि टेन्सन..? बास्तविकता यस्तो…

June 13, 2021 मा प्रकाशित (१ साल अघि) अनुमानित पढ्ने समय : १ मिनेट

सरकारले कर्मचारीहरुलाई पेन्सन, सहुलियत ऋण लगायतका सुविधाहरु प्रदान गर्न कर्मचारी सञ्जय कोषको व्यवस्था गरेको दशकौँ भइसकेको छ । त्यस्तै प्रयोजनका लागि नागरिक लगानी कोष पनि वर्षौदेखि सञ्चालनमा आएको छ । यहीबीचमा सरकारले सामाजिक सुरक्षा कोषका नाममा तेस्रो कोष सञ्चालनमा ल्याएको छ । तर, यो कोष विवादको घेराबाट बाहिर निस्कन सकेको छैन ।   कर्मचारी र श्रमिकहरुलाई सरकारी कोषले पेन्सनको नाममा टेन्सन दिइरहेको भन्दै श्रमिक÷कर्मचारीहरुको असन्तुष्टि सतहमा आएको छ । निजी क्षेत्रका कर्मचारीहरुलाई सामाजिक सुरक्षा कोषले असार मसान्तभित्र कोषको योजनामा आवद्ध हुन निर्देशन दिएपछि यस्तो असन्तुष्टि चुलिएको हो ।

कर्मचारी सञ्चय कोष, नागरिक लगानी कोष तथा सामाजिक सुरक्षा कोष तीनवटै कोषहरू कर्मचारी, मजदुर तथा श्रमिकहरुको हकहितका लागि भन्दै सरकारले सञ्चालनमा ल्याएको छ । सञ्चय कोषले आफ्नो सेवा फैलाउँदै गएको छ भने नागरिक लगानी कोषले पनि विभिन्न स्किम ल्याएर बचतकर्तालाई आकर्षित गरिरहेको छ । पछिल्लो समय यसको पेन्सन योजना चर्चामा छ ।तर, सरकारले यी दुई कोष हुँदाहुँदै योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा कोष ल्याएको छ । यसलाई श्रमिकले सरकारले आफ्नै दुईवटा कोषलाई असफल बनाउन सामाजिक सुरक्षा कोष ल्याएको आरोप लगाएका छन् ।

सामाजिक सुरक्षा कोषमा आवद्ध नभए कानुनबमोजिम अगाडि बढ्ने सरकारको चेतावनीले श्रमिकलाई पेन्सन होइन टेन्सन दिइरहेको बैंकर्सहरु बताउँछन् ।निजी क्षेत्रको वाणिज्य बैंकका एक कर्मचारी भन्छन्, ‘सामाजिक सुरक्षा कोषका कार्यकारी निर्देशक कपिल ज्ञवाली पनि बैंकबाटै रिटायर्ड भएर कोषमा आएका हुन् । त्यसकारण बैंकर्सहरुलाई योजनामा आवद्ध गराउन पाए ठूलो रकम कोषमा भित्रिने र आफ्नो सफलता देखाउने दाउमा कर्मचारीलाई टेन्सन दिएका छन् ।’सरकारले ल्याएका तीनवटा कोषको वित्तीय अवस्था यस्तो छ–

कर्मचारी सञ्चय कोष – सरकारी तथा औपचारिक क्षेत्रमा काम गर्ने कर्मचारीहरुको अवकाश योगदानको व्यवस्थापनका माध्यमबाट वृद्धावस्थामा सामाजिक सुरक्षा प्रत्याभूत गर्ने उद्देश्यले विसं २०१९ सालमा कर्मचारी सञ्चय कोष स्थापना गरिएको हो ।हालसम्म सञ्चय कोषमा करिब ६ लाख २८ हजार सञ्चयकर्ताहरु आवद्ध छन् । करिब ३ खर्ब ८७ अर्ब बराबर वित्तीय स्रोत रहेको कोषले जनाएको छ । सञ्चयकोष जेठो सामाजिक सुरक्षा कोष हो ।

’स्रोत; रातो पाटि